روزهای تابستان برخلاف تصور عمومی در دانشگاه فرهنگیان روزهایی همچنان سرشار از شور و نشاط آموزشی است، در این روزها و به بهانه آغاز دوره مهارت آموزان گفتگویی با دکتر موسی پور معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه داشتیم، مشروح این گفتگو به شرح ذیل است:

خیلی ممنون که این وقت را به ما اختصاص دادید. رسیدن به شما برای مصاحبه وقت زیادی را گرفت. ظاهرا این روزها خیلی کارهای شما زیاد است و پر مشغله اید؟

واقعا چنین است! ما مشغله بسیار زیادی داریم. با پدیده های متعددی حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی مواجه است که همه آنها نیازمند صرف وقت معاون هستند. نهایی سازی برنامه عملیاتی سال 1396 حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی، برگزاری امتحانات پایان نیمسال دوم، پیگیری امور معادل سازی و تطبیق واحدهای درسی، برنامه ریزی و برگزاری دوره تابستانی، تمهید امور و برنامه ریزی و برگزاری دوره مهارت آموزی، اجرای دوره های آموزش تخصصی تابستانی آموزشگران، آماده سازی پرونده بیش از 15000 نفر دانشجومعلم برای دانش آموختگی، برگزاری دوره های ویژه مدیران میزبان نومعلمان دانشگاه، فراخوان و گفتگوی با نومعلمان دانش آموخته سال 1395، پیگیری امور دوره های تحصیلات تکمیلی، پیگیری امور اجرای دستورالعمل تطبیق وضعیت مدرسان و تمهید امور ماموران آموزشی و موارد دیگر. این است که فرصت نمی شد به تقاضای شما برای مصاحبه جواب مثبت دهیم. برای ما دیدار شما، ارزشمند است چون صدای ما را به جمع بزرگی از مخاطبانمان ـ که دوست داریم بدانند در این حوزه چه می گذرد ـ می رسانید؛ مخصوصا که این روزها حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی به فراوانی مورد نوازش گروههای مختلف قرار می گیرد.

 

مورد نوازش؟! یا سرزنش؟!

آنچه انجام می شود در نگاه ما، از سر خیرخواهی و با نیت اصلاح امور است. آنان راه را به نحوی که می‎بینند، می‎نمایانند تا دیگران، بهتر قدم بردارند. به همین علت، آنچه می‎گویند، نوعی نوازش است. فرصت می دهند تا ما و البته همه شنوندگان عاقل، به آن گفته‎ها و قضاوت ها، بیندیشیم و هم ما و هم گویندگان از این طریق به محک زده ‎شویم.

 

 

*دانشگاه در سال 1395 بیش از 7500 نفر پذیرش دانشجو داشته است*

 

بسیار خوب؛ آنچه در ارتباط با حوزه آموزش مطرح است، شامل موضوعات فراوانی است. ما برخی موارد را امروز با شما مطرح می کنیم. این روزها در فضاهای مجازی و حضوری این بحث مطرح است که دانشگاه فرهنگیان در پذیرش دانشجو، از عمل به اساسنامه عدول کرده است. در ماده 20 اساسنامه به وضوح ذکر شده که «پذیرش دانشجو برای دانشگاه فرهنگیان با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به شیوه مورد توافق وزارتین آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری، صورت می‎گیرد.» باور عمومی آن است که در دوره مدیریت شما، این موضوع به طور جدی دنبال نشده است. واقعا چرا چنین کرده اید؟

بر اساس ماده ۴ اساسنامه، دانشگاه فرهنگیان وابسته به وزارت آموزش و پرورش است و به صورت هیئت امنایی اداره می شود. چنانکه گفتید، بر اساس ماده 20 اساسنامه پذیرش دانشجو برای «دانشگاه» با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به شیوه مورد توافق وزارتین آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری، صورت می پذیرد و دانشجویان پذیرفته شده، در دانشگاه آموزش می بینند. بنابراین دانشگاه فرهنگیان یک موسسه آموزش عالی ماموریت محور وابسته به وزارت آموزش و پرورش و مجری آموزش دانشجومعلمانی است که پس از دریافت ردیف استخدامی، در قالب قانون متعهدین خدمت به آموزش و پرورش و بر اساس نیازهای آن وزارتخانه، پذیرش می شوند. اینکه هر ساله چه تعداد ردیف استخدامی دریافت شود و اینکه آن ردیف‎ها به چه رشته ها یا استانهایی اختصاص یابد، در اختیار وزارت آموزش و پرورش است. دانشگاه فقط به اعلام ظرفیت‎های آموزشی خود اقدام می‎کند. بنابراین، سیاست ها و اقدامات دانشگاه در حوزه پذیرش، توزیع، آموزش و دانش‎آموختگی دانشجومعلمان، تابعی از راهبردها و شرایط وزارت آموزش و پرورش است که پس از تعیین شرایط و ضوابط، پذیرش دانشجو بر اساس اعلام نیاز ادارات کل آموزش و پرورش و دریافت مجوز و ردیف استخدامی از سازمان امور استخدامی انجام می شود و این موضوعات در حیطه وظایف و اختیارات وزارت آموزش و پرورش است. قابل بیان است که دانشگاه در سال 1395برای پذیرش 10000 نفر اعلام آمادگی کرد و ردیف و مجوز استخدامی نیز برای پذیرش این تعداد (حدود 10000 دانشجومعلم) صادر شد؛ ولی نتیجه آن شد که در مرحله اول حدود 6400 نفر از داوطلبان موفق به ورود به دانشگاه فرهنگیان و در مرحله تکمیل ظرفیت نیز بیش از 1000 نفر دیگر پذیرش شدند. بدین ترتیب با احتساب تکمیل ظرفیت، دانشگاه در سال 1395 بیش از 7500 نفر پذیرش دانشجو داشته است.

 

*سه روش پذیرش دانشجو مطرح و میزان پذیرش سالیانه به تصویب هیات امنای دانشگاه رسیده است*

ولی در همین ماه گذشته در نامه‎ای که به صورت سرگشاده از سوی اعضای هیات علمی دانشگاه منتشر شد، گفته شده بود که دانشگاه 3800 دانشجو در سال 1395 پذیرش کرده است و مدیران دانشگاه، اعتقادی به این روش تربیت معلم ندارند؟

چه کسی گفته؟! آیا از سوی دانشگاه یا وزارت آموزش و پرورش چنین گزارشی داده شده یا کسانی که برای رسیدن به اهداف خود، به هر چیزی متوسل می‎شوند؟ دروغ دارای وضعیتی است که در هر زمان می‎تواند به زبان آید! حتی در وقتی که گوینده آن به ظاهر در روزه به سر می برد. ادعای پذیرش 3800 دانشجو توسط دانشگاه فرهنگیان در سال 1395 کذب محض است. انتظار آن است کسانی که چنین حرف‎های نادرستی را منتشر می‎کنند، خود را به اعضای هیات علمی منسوب نکنند و دامن این گروه پاک نیت و پاک دست را از ورود به چنین موضوعاتی پاک نگه دارند. اعضای هیات علمی دانشگاه به عنوان اشخاصی که مسئولیت تربیت هزاران دانشجومعلم را به عهده دارند و برخی از شایستگی های معلمی را خود آنان داشتن تعهد اخلاقی، وجدان کاری و راستگویی قلمداد می کنند، بعید است که در عمل مرتکب اظهار چنین خبر نادرستی شوند. آنان خود می دانند که در چنین مواقعی می توانند اطلاع درست را از منابعی مثل بخش آمار یا فناوری یا آموزش دانشگاه فرهنگیان و یا سازمان سنجش آموزش کشور دریافت کرد. من تردید نمی کنم که اعضای علمی دانشگاه آن هم در ماه مبارک رمضان ـ که به گفته مسئولین نیروی انتظامی تمام جرائم در کشور کاهش می یابد ـ خود را آلوده به چنین جرمی (یعنی ترویج کذب) نمی‏کنند.

 البته طی سال های گذشته شاهد کاهش جمعیت دانشجویی در دانشگاه فرهنگیان بوده ایم. موضوع کاهش جمعیت دانشجویی و خالی ماندن ظرفیت دانشگاه ها اولا یک موضوع عمومی و گسترده است. حتی دانشگاه های تراز اول دولتی در دو یا سه سال گذشته، با چنین واقعیتی مواجه بوده اند. ثانیا این موضوع در دانشگاه فرهنگیان به واسطه برخی سیاست های پذیرش دانشجوی وزارت متبوع، بیشتر ظهور یافته است. ثالثا خوب است که در این موضوع به یک واقعیت دیگر هم اشاره کنم که مربوط به داخل دانشگاه است. اگر به پذیرش دانشجو از سال 1391 تا اکنون نظر کنیم، آشکار می شود که آنچه در دانشگاه گذشته است به مثابه اتوبوسی است که چون جمعیت مشتاق و صندلی های خالی خود را دیده، در را گشوده تا در ایستگاه اول و دوم تمام ظرفیت را با مسافران منتظر، تکمیل کند؛ فارغ از اینکه اتوبوس‎های دیگری هستند و در مسیر خود نیز دو ایستگاه دیگر وجود دارد که در آنها هم مسافرانی منتظر سوارشدن می باشند. این اتوبوس وقتی به ایستگاه های بعدی رسیده، فقط می‎توانسته در لابلای جمعیت فشرده، کسان دیگری را به زحمت جای دهد! آیا مسافران ایستگاه سوم باید چنین اتوبوسی را «بی‎اعتقاد» به حمل مسافر بدانند یا «بی‎تدبیر» در حمل مسافر؟ خردمندان می‎دانند که در اینجا، بی اعتقادی، معنا ندارد. آنچه به واقع ظهور یافته، بی‎تدبیری مدیریتی است که تا حدی ناشی از بی توجهی به آینده و تا میزانی نیز ناشی از حرص و آز برای پرکردن زودهنگام و حتی آرزوی بلند بوده است. مشاهده‎گر این عمل در مواجهه با این جمعیت بزرگ مسافران البته از خود خواهد پرسید که آیا این اتوبوس باید بر همان روال آزمندی، سقف را نیز پر از مسافر کند یا دست‎کم بر آزمندی خود غالب آید و به سوارکردن اندکی از مسافران ایستگاههای بعدی بسنده نماید؟ آیا خردمندی در آن بود که سقف نیز مورد استفاده قرار می‎گرفت یا ...؟ در دانشگاه فرهنگیان، به هنگام تاسیس، ظرفیتی ایجاد شده که قابلیت پاسخگویی به جمعیت دانشجویی برابر چهل هزار نفر را داراست. بر اساس برنامه‎ریزی مدیرانی که مدیریت دانشگاه را در سال اول و دوم برعهده داشته‎اند، طی دو سال اول فعالیت دانشگاه، چهل هزار نفر را پذیرش کرده بودند (سال 1391 به تعداد 22500 نفر و سال 1392 به تعداد 17200 نفر؛ دقت کنید که خود این فرایند دوساله دارای حرکت کاهشی به میزان حدود 25 درصد است و البته به علت مواجه شدن با واقعیت ظرفیت محدود بوده است!). قابل ذکر است که این پذیرش از بهمن ماه 1391 آغاز شده بود و برای آموزش چهارساله دوره کارشناسی، باید معلمانی در بهمن 1396 به آموزش و پرورش تحویل می‎شدند! اما آن مدیران محترم از خود نپرسیده بودند که معلمی که در بهمن می‎آید به چه کار آموزش و پرورش می‎آید؟! با این شرایط حتی امکان پذیرش دانشجوی اندکی نیز در مهر 1395 وجود نداشت! دانشگاه از هنگام فعالیت مدیریت جدید، با آینده‎نگری و با کمک وزارت آموزش و پرورش شرایطی را پدید آورد تا سیزده هزار نفر از دانشجومعلمان برای اتمام تحصیل در شهریور 1395 آماده شوند؛ و چنین نیز شد (یعنی یک نیمسال زودتر از زمان پیش بینی شده؛ که به لحاظ مادی دست کم بیش از پانصد میلیارد تومان برای آموزش و پرورش صرفه جویی مالی داشت و برای دانشجومعلمان یک سال کار زودتر را به ارمغان آورد). بنابراین، دانشگاه با تدبیر مدیریتی توانست از امکانات محدود خود، به نحوی کارآمد بهره گیرد و در درون شرایط سخت، ده هزار نفر ظرفیت جدید ایجاد کند و برای سال 1395 سفارش دانشجو دهد. آیا این کار را باید «بی‎اعتقادی» به روش مصرح در اساسنامه نامید؟! یا تدبیر درست امور برای بهره‎گیری از امکانات محدود در خدمت رفع نیازهای جامعه؟

البته از آنان که چشم بر واقعیت ها بسته و برای منافع گروهی خود، هر اتهامی را برای محدودسازی یا حذف رقیب مفید می‎شمارند، نمی‎توان انتظار دیگری داشت. از اینکه اکنون چنین بگویند و بنویسند، نباید نگران بود؛ اما از اینکه با چنین تحلیل و روحیه‎ای، عده‎ای به تربیت معلمی اقدام کنند که بناست در تراز جمهوری اسلامی و با تحلیل درست، تصمیم درست و تربیت درست عمل کند، می‎توان نگران بود. این یک «بحران نظری» را نشان می‎دهد که کم کم آثار نابجای خود را در عرصه تربیت معلم خواهد گذاشت. به قول حسین منزوی: اول دلم فراق تو را سرسری گرفت/ وآن زخم کوچکِ دلم آخر جُذام شد.

 

با توجه به این روایت شما از گذشته، بفرمایید برنامه دانشگاه، برای پذیرش دانشجو در سالهای آتی چگونه است؟ و آیا این کاهش پذیرش ادامه خواهد داشت؟

برنامه پذیرش دانشجو در سالهای آینده بر اساس مصوبات هیات امنای محترم دانشگاه خواهد بود. در پیوست اول «برنامه راهبردی دانشگاه در افق چشم انداز 1404» مصوب هیات امناء، هم روش های پذیرش دانشجو مطرح شده و هم میزان پذیرش سالیانه آنها. سه روش پذیرش به تصویب هیات امنای دانشگاه رسیده است که اولویت اول آن، روش پذیرش «از دیپلم و تحصیل در دوره کارشناسی در دانشگاه فرهنگیان» است. بر اساس این روش که روش ماده 20 اساسنامه هم هست، هر ساله 10 هزار نفر و البته با ضریب ماندگاری چهارسال، از طریق کنکور سراسری برای رشته های مختلف دبیری و آموزگاری پذیرش می شوند و به طور همزمان 40 هزار نفر از ظرفیت واقعی دانشگاه (که 78000 نفر تعیین شده است) به این روش اختصاص دارد و به تبع آن هر سال ده هزار نفر برای خدمت در آموزش و پرورش مدرک دریافت می کنند. اینکه گفته شده با ضریب ماندگاری چهار سال، یعنی هر دانشجو به مدت چهار سال ظرفیت دانشگاه را دراختیار دارد. اولویت دوم پذیرش دانشجو، رو «از دیپلم با مشارکت سایر دانشگاهها، حوزه های علمیه و دیگر موسسات معتبر علمی آموزشی» است که مصوب شده است در هر سال 10 هزار نفر به این شیوه پذیرش شوند و با ضریب ماندگاری دو سال، به آموزش و پرورش تحویل شوند. این گروه دو سال ظرفیت های دانشگاه را دراختیار خواهند داشت تا به مدرک تحصیلی برسند و راهی بازار خدمت شوند. اولویت سوم برای پذیرش دانشجو، روش «از دانش آموختگان دوره کارشناسی و طی یک دوره یک ساله مهارت آموزی در دانشگاه فرهنگیان» است که با ضریب ماندگاری یک سال به دانش آموختگی می رسند. پذیرش سالیانه این روش هم، 10 هزار نفر است. بدین ترتیب، در حالی که همزمان 70 هزار صندلی دانشگاه دراختیار دانشجویان است، خروجی دانشگاه برای ورود به خدمت در آموزش و پروش 30 هزار نفر خواهد بود.

 

*دانشگاه فرهنگیان ظرفیت افزایش پذیرش دانشجو در دوره شبانه روزی را ندارد*

پرسش هایی مطرح است مبنی بر اینکه در رشته های مورد پذیرش ماده 28، کرسی فعال جذب دانشجوی شبانه روزی وجود دارد. با توجه به اینکه ماده 28 در اساسنامه برای تامین نیروی مورد نیاز در رشته های خاص پیش بینی شده، چرا دانشگاه در رشته های موجود در دوره های شبانه روزی اقدام به جذب از این طریق کرده است؟ ظرفیت پذیرش مهارت آموز از طریق ماده 28 به چه میزان است و آیا میزان جذب از این شیوه بر پذیرش دوره 4 ساله فزونی داشته است؟

واقعا چنین ظرفیتی وجود ندارد. من نمی دانم دوستان محاسبه گر ما با کدام محاسبات به چنین نتیجه‎ای رسیده اند؟ بناهای کنونی دانشگاه با استانداردهای مصوب هیات امنا، با لحاظ بناهایی که باید تخریب شوند، فعلا ظرفیت پذیرش حتی 40 هزار دانشجوی شبانه روزی را ندارند. اینکه در همین شرایط بیش از چهل هزار دانشجو پذیرش شده، به معنای آن است که اولا به برخی از دانشجویان، خوابگاه نمی دهیم و ثانیا در اسکان و آموزش دانشجویان، استانداردهای دانشگاه را رعایت نمی کنیم. همچنین است وضعیت آموزشگران. نسبت دانشجو به استاد هم اکنون در دانشگاه فرهنگیان، نزدیک به عددی است که قابل ذکر نیست؛ یعنی شصت نفر. اگر دانشگاه بخواهد ظرفیت روش اول یعنی پذیرش از دیپلم با تحصیل چهارساله در دانشگاه را افزایش دهد، این رقم به سرعت افزایش می یابد اما امکان تامین آموزشگر، مهیا نیست. آنچه قابل تامل است این موضوع است که اگر دانشگاه بخواهد با بکارگیری روش اول یعنی پذیرش از دیپلم به تربیت معلم اقدام کند، برای خروجی سالیانه 30 هزار نفر باید هر سال 30 هزار نفر پذیرش دانشجو داشته باشد و با زمان چهار سال ماندگاری یعنی همزمان باید دانشگاه دارای ظرفیت 120 هزار نفری باشد. ایجاد چنین ظرفیتی با امکانات کنونی تربیت معلم و اختصاص بودجه به آن، تقریبا امری محال است. واقعیت آن است که هم اکنون برای بهسازی و مقاوم سازی بناهای موجود، به بودجه ای برابر 1400 میلیارد تومان نیاز است که هیچ منبعی برای تامین آن در اختیار دانشگاه نیست تا چه رسد به توسعه دانشگاه برای پذیرش 120 هزار نفر. البته، بار تربیت معلم با ایجاد فضای فیزیکی هم بار نمی شود. آموزشگر تربیت معلم به شدت اندک است و اندک تجربه باقی مانده از برگزاری دوره های دبیری هم که در دانشگاهها موجود است، صاحبان آن رغبتی برای ارائه آن به دانشگاه فرهنگیان ندارند. در چنین شرایطی، کدام عقل سلیم، راهبردی بهتر از آنچه به تصویب هیات امنا رسیده است، در سر دارد؟

باید اضافه کرد که نیازهای آموزش و پرورش هم بیش از 30 هزار نفر در سال است و با بکارگیری روش پذیرش از دیپلم، انعطاف پذیری برای پاسخگویی هم کم می شود. با ترکیب روشهای سه گانه، این امکان وجود دارد که با کاهش ظرفیت دوره دو ساله، یک سال زودتر و با کاهش ظرفیت دوره چهارساله، سه سال زودتر به منابع انسانی مورد نظر دست یافت. این بدان معناست که پاسخگویی به نیازهای پیش بینی نشده آموزش و پرورش با این ترکیب روش ها، سهل تر حاصل می شود. البته این بدان معنا نیست که دانشگاه اعتقاد داشته باشد روش یکساله مهارت آموزی ـ حتی اگر به درستی اجرا شود ـ روش دارای کیفیت و وجاهت لازم است. باور اصلی آن است که این روش برای دوره اضطرار طراحی شده است و روش مفیدتر به اعتقاد ما، روش دو ساله کارشناسی ارشد آموزش رشته های مختلف است. روش مهارت آموزی یک ساله، نه به لحاظ منطق علمی آن که به لحاظ منطق اجرایی ـ اجتماعی از سوی هیات امنا پذیرفته شد. ما بر این باور هستیم که برای بهره گیری از امکانات و تجربه خوب آموزش عالی در کشور و ظرفیت های فراوان برای تربیت نیروی انسانی و همچنین با توجه به انتخاب مطمئن تر شغلی توسط جوانان پس از طی دوره کارشناسی، مطلوب آن است که دوره دو ساله تربیت معلم با اعطای کارشناسی ارشد به اجرا گذاشته شود و فرصت مناسبی برای کسب هویت معلمی برای کسانی که شایستگی های تحصیلی پایه را دارا هستند فراهم شود.

 

*لازم است نظام تربیت معلم کشور توسط نهادی فرادستگاهی و ورا قوه‎ای پیگیری و سیاست‎گذاری شود*

 

این عجیب است که دانشگاه فرهنگیان که به طور مستمر طی سالهای گذشته مورد عنایت رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار داشته، همچنان با این مشکلات در توسعه خود مواجه باشد! آیا تا کنون برای رفع این مشکلات از عنایت ایشان استفاده کرده اید؟

این که دانشگاه فرهنگیان مورد عنایت مستمر رهبر فرزانه انقلاب قرار دارد، برای ما که در این دانشگاه خدمت می کنیم موجب مباهات است و ما خداوند را شاکریم که رهبر معظم انقلاب به این میزان به تربیت معلم کشور بهاء می دهند. این فرمایشات رهبری در بسیاری از مواقع برای حل مشکلات دانشگاه، موثر و راهگشا بوده است. ما طی چهار سال گذشته این نگاه بلند را در تدارک برنامه راهبردی و البته در تدوین و اجرای برنامه های عملیاتی مورد نظر داشته ایم و آثار حیات بخش آن را شاهد هستیم. باوجود این، مشکلات بسیار گسترده و متعدد هستند و لازم است که موضوع نظام تربیت معلم کشور توسط یک نهاد فرادستگاهی و وراقوه‎ای پیگیری و سیاست‎گذاری شود. ما در بررسی درون دانشگاهی به این نتیجه رسیده‎ایم که برای حل مشکلات و تحقق رسالت های تربیت معلم کشور لازم است یک نهاد فراقوه‎ای زیر نظر شورایعالی انقلاب فرهنگی شکل بگیرد و در قالب اسناد تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش به موضوع نظام تربیت معلم بپردازد. این ایده به صورت رسمی و به زودی خدمت ریاست محترم شورایعالی انقلاب فرهنگی تقدیم می شود تا از این طریق شرایط لازم برای مشارکت همه دستگاه ها در تربیت معلم محقق شود و انشاالله شاهد وضعیتی باشیم که رهبر معظم انقلاب اسلامی در نظر دارند.

 

بله. خوبه بفرمایید با این دانشجومعلمانی که پذیرش کرده اید، چگونه رفتار شده است؟ آیا کیفیت لازم بر آموزش آنان حاکم است؟ گفته می شود که دانشگاه با بکارگیری تعداد زیادی از دبیران آموزش و پرورش اداره می شود که آنان به صورت مامور آموزشی، فعالیت می‎کنند و کار آموزشی آنان در سطح مدرسه است! بیان می شود در حالی شما چنین مامورانی را وارد کرده اید که دانشگاه به آنها نیاز ندارد و استادان موجود دانشگاه، پاسخگوی نیازهای آموزشی هستند. آیا استادان دانشگاه برای آموزش در دانشگاه، کافی نیستند؟

 

دانشگاه فرهنگیان با داشتن بیش از پنجاه هزار دانشجومعلم در دوره های کاردانی، کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) و کارشناس ارشد، سال تحصیلی 96-1395 را آغاز کرد و طی سال تحصیلی 96-1395 به ارائه بیش از 2000 کلاس درس اقدام کرده است. فقط در دوره کارشناسی پیوسته دانشگاه 39200 نفر مشغول به تحصیل بوده اند که اگر همه دروس آنان «نظری» قلمداد شود و در همه جای کشور شرایط برای تشکیل کلاس با جمعیت 30 نفر مهیا باشد (که هر دو پیش فرض ما نادرست هستند) قاعدتا دانشگاه باید بیش از 1300 کلاس رشته ـ دانشجو ارائه می‎کرد که اگر برای هر کلاس رشته ـ دانشجو باید 20 واحد درسی لحاظ می شد، تعداد واحدهای ارائه شده برای هر نیمسال بیش از 26000 می‎بود و اگر هر آموزشگر برای ارائه 20 واحد درسی آمادگی داشت (که این مقدار سقف واحد است و برخی از اعضا آمادگی آن را ندارند)، دانشگاه باید از خدمات جمعیتی بیش از 1300 برخوردار می بود. این در حالی است که جمعیت اعضای هیات علمی و مدرسان (و البته دبیران مجاز به تدریس) دانشگاه، کمتر از 750 نفر بود و با سرانه 20 واحد تدریس، همچنان بیش از 500 نفر آموزشگر تمام وقت لازم بود تا بتوان به تنظیم برنامه اقدام کرد. این کمبود فقط در بخش کارشناسی پیوسته است و با فرض نظری بودن همه دروس است. اما نه دانشجویان دانشگاه محدود به دوره کارشناسی هستند و نه همه دروس دانشگاه نظری! آیا واقعا از شخصی که خود را عضو هیات علمی دانشگاه معرفی می‎کند که در دانشگاه مشغول فعالیت است و موضوعاتی مثل تدریس موظف و ناموظف را می‎داند و از شمار دانشجویان و میزان دروس عملی و کارورزی دانشجویان مطلع است، این بیان «درست» و «صادقانه» است؛ که بگوید: «دانشگاه به مامور آموزشی نیاز ندارد»! واقعیت آن است که در دانشگاه فرهنگیان به واسطه دروس نظری، حجم نیاز به آموزشگر باید به علاوه 35 درصد رقم برآورد شده شود. یعنی نیاز به آموزشگر تمام وقت برای تدریس دروس در هر نیمسال سال تحصیلی مورد نظر با پذیرش حداکثر مجاز تدریس، 1755 و با لحاظ تدریس موظف، 2925 و با لحاظ کاهش موظف ناشی از سمت های مدیریتی 3160 نفر است. پوشش به این میزان نیاز از طریق «حق التدریس» هم بسیار مشکل است؛ مخصوصا از آن حیث که امکانات فضای دانشگاه کشش اندکی دارد و البته زمان آموزش روزانه هم در دانشگاه با محدودیت هایی مواجه است. کشش اندک امکانات فضایی به لحاظ آن است که بکارگیری حق التدریس بیرونی در واقع از میان کسانی است که در زمان محدودی از روز می‎توانند برای تدریس در دانشگاه وقت بدهند و دانشگاه هم مشکل دارد که در آن زمان آنان را بکار گیرد. دانشگاه با تحلیل وضعیت آموزشی خود به این نتیجه رسید که بخشی از نیازهای خود را اولا به علت آزادی عمل در برنامه ریزی و ثانیا به علت سوابق کار معلمی از بین دبیران دارای تحصیلات دکترای تخصصی وزارت آموزش و پرورش تامین کند. این گروه البته پس از بررسی صلاحیت تدریس وارد دانشگاه می شوند و البته اغلب انان نیز از میان اشخاص متعدد متقاضی، انتخاب می شوند. به همین علت، استفاده از خدمات این عزیزانِ دارای شایستگی تدریس در دانشگاه، یکی از افتخارات دانشگاه محسوب می‎شود که با عنایت ویژه وزیر محترم آموزش و پرورش فعلا ممکن شده است. حضور این گروه برجسته، ارتباط گسترده‎تر آنان با دانشجومعلمان را سبب شده و البته دارای آثار ارزشمند تربیتی است. در شرایط کنونی دانشگاه، که اعضای هیات علمی آن دارای محدودیت «شمار» (و در موارد اندکی محدودیت «شایستگی» آموزش) هستند، بهره‎گیری از این دریای عظیم دبیران واجد شایستگی و البته علاقمند به تربیت همتایان و جانشینان خود، کار خردمندانه‏ای است که در نزد خردمندان قابل دفاع است؛ هر چند که برخی از اعضای خُرداندیشِ محدود‎نگر، آنان را به واسطه شایستگی‎هایشان، مزاحم خود بدانند و موقعیت خود را در تهدید ببینند!

 

*به توانمندی و قابلیت های اعضای هیات علمی و مدرسان دانشگاه باور داریم*

 

در میان دانشجویان دانشگاه نیز از کیفیت تدریس و آموزش، گلایه می شود. برخی از آنان نیز با اشاره به محتوای آموزش ارائه شده از سوی استادان و برخی با ذکر مواردی از برخوردها و رفتارهای استادان، معتقدند که استادان دانشگاه دارای صلاحیت لازم نیستند. در فرایند بکارگیری استادان برای تدریس در دانشگاه چه ملاک هایی مورد نظر است و چگونه این ملاکها بررسی می شود؟

این موضوع  ضمن آنکه ممکن است شواهدی هم برای آن بتوان ارائه کرد، اما واقعا یک امر استثناء است. آموزشگران دانشگاه عموما کسانی هستند که دارای تجربه و توان علمی کافی برای تدریس در موضوعات مورد نظر هستند و عموما هم در حوزه آموزش از همتایان خود در دانشگاههای دیگر، اشخاصی با تجربه عملی بیشتر می باشند. ما به توانمندی و قابلیت های اعضای هیات علمی و مدرسان دانشگاه باور داریم و برای اثبات ادعای خود، شواهد زیادی داریم. خوب است من شما را به ارزیابی دانشجویان از استادان ارجاع بدهم. نمره متوسط دانشگاه در سال 1395، 36/91 درصد بوده است. آیا امتیاز متوسط بیش از 18 را باید وضعیت «بد» ارزیابی کرد؟ دانشجویان دانشگاه فرهنگیان هم معلمی کردن می دانند و از قابلیت های ارزیابی برخوردارند و هم البته از اخلاق و تعهد لازم برای ارزیابی منصفانه آموزشگران. باوجوداین، ممکن است به علت شرایط خاص وضعیت استخدامی آموزشگران رسمی و به علت تعدد آموزشگران مدعو، موارد معدودی آموزشگر کم‎صلاحیت هم در دانشگاه فرهنگیان تدریس کنند. این جمع اندک را نمی توان مبنایی برای صدور حکم کلی قرار داد و حقوق جمع فراوان آموزشگران باکیفیت دانشگاه را، ضایع کرد. باید اعلام کنم که دبیران مامور تمام وقت آموزشی، به سبب آنچه ارزشیابی سالیانه برای پذیرش سال بعد است، عموما از «تدریس باکیفیت» و «رضایت‎بخش» برخوردارند. در یکی از استانهای کشور که دبیران مامور آموزشی دارای کمترین نمره ارزشیابی از دانشجویان خود بوده اند، نمره متوسط آنان استان 35/81 درصد بوده است و در مجموع ارزیابی دانشجویان از ماموران آموزشی دانشگاه مساوی کادر تمام وقت است.

در ارتباط با ماموران آموزشی باید بگویم که ما دبیران مامور آموزشی را از میان جمع متقاضیان در فرایندی سخت‎گیرانه انتخاب می‎کنیم و در شایستگی آنان برای تربیت معلمان آینده اطمینان داریم. فرایند انتخاب این عزیران، آن است که پس از کسب توافق آموزش و پرورش، هر ساله تعدادی را از بین دبیران دارای تحصیلات دکترای تخصصی رسمی شاغل در آموزش و پرورش و پس از بررسی صلاحیت علمی و عمومی به کارگیری می شوند. که تعدادی از همین افراد، در حال حاضر پس از طی فرایند جذب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، منتظر ردیف استخدامی و تبدیل شدن به عضو هیات علمی می باشند. این مدرسان علاوه بر تواناییهای علمی از تجربه بسیار بالای معلمی برخوردار هستند که یکی از نیازهای اساسی دانشجومعلمان بویژه در امر کارورزی است. از آنجا که نگارندگان نامه فوق، خود نیز به نوعی متعلق به جامعه بزرگ معلمان هستند، به نظر می رسد ادبیات نوشته مذکور، به نوعی نادیده گرفتن حرمت و شخصیت معلمان سراسر کشور که با مشقت فراوان و زحمات بسیار زیاد موفق طی مدارج علمی شدند، می باشد.   

 

*برخی از استادان نیز معتقدند که آموزش دانشگاه هنوز دارای کیفیت لازم نیست*

 بله. اگر به فرض بپذیریم که چنین حکمی درست است، از آنان باید پرسید چه کسی به کار آموزش مشغول است که آموزش باکیفیت نیست؟ مگر نه اینکه خود آنان مسئولیت آموزش را برعهده دارند. مساله این است که اگر این چنین حکمی صادر شود، آنان را نیز شامل می‎شود. می‎توانم با اطمینان بگویم که این همکاران محترم ما دارای شمار اندکی هستند و در صدور چنین احکامی، قیاس به نفس کرده اند. این گروه اندک که البته صدای خود را بالا برده اند و اغلب در تنظیم گزارش‎های غیرواقع‎بینانه و مغرضانه علیه دانشگاه مشارکت می کنند، کسانی هستند که طی هفته و ماه و سال تحصیلی به همان میزان که برای گفتارها و نگارش های غیرواقع بینانه وقت صرف می‎کنند، برای نگارش مطالبی جهت آموزش شاگردان خود و یا انتشار برای اعتلای کیفیت علمی خود تلاش نمی‎کنند! حتی می توان تصور کرد که این گروه اندک، به میزانی که زمان را صرف نشست و نگارش در فضای حقیقی و مجازی برای آنچه از این نوع انتشارهاست می‎کنند، به همان میزان هم ممکن است طی سال برای بهبود آموزش خود به گفتگو و مطالعه اقدام نکرده باشند! همین است که دانشجوی اهل مطالعه، وقتی با درس کم‎محتوای چنین آموزشگرانی مواجه می‎شود، به درستی تشخیص می‎دهد که آن مطالب مربوط به دوره «طوفان نوح» است! این اندک در میان جمعیت کثیر همکاران باتجربه، باسواد و دانشمند دانشگاه، از آن جهت مورد استناد قرار می‎گیرند که حاضرند هر چیزی را بگویند و بنویسند و خود را به ناحق نماینده استادان دانشگاه بشمارند. آنان هیچگاه نمی توانند نماینده استادانی باشند که در دانشگاه فرهنگیان، مخلصانه به تربیت معلم اقدام می کنند. ما در دانشگاه آموزشگرانی را در کنار خود داریم که اغلب آنان، گوهری بی‎همتا در نظام آموزشی ایران محسوب می شوند و باید قدر آنان را بدانیم و آنان را بر صدر بنشانیم. ما چنین بیان و باوری را جفای به همکاران خوب خود می دانیم که بهترین معلمان این کشور را تربیت کرده اند و اکنون نیز به خدمت صادقانه و بی نشان خود، با تمام وجود، ادامه می دهند. آنان را می توانم مائده آسمانی بنامم و از اینکه در جمع آنان قرار دارم، احساس افتخار کنم.

 

*دانشجومعلمان ملزم به گذراندن 35 واحد دروس «معارف دینی و تعلیم و تربیت اسلامی» و حداقل 8 واحد «کارآموزی» *

 

پیش بینی 150 واحد درسی در برنامه ریزی آموزشی دانشگاه برای دوره کارشناسی بر چه مبنایی انجام پذیرفته؟ علل تفاوت تعداد (بیشتر بودن) واحدهای درسی در دانشگاه فرهنگیان نسبت به سایر دانشگاه ها چیست؟

دانشگاه فرهنگیان به عنوان دانشگاهی ماموریت گرا با رویکرد «تربیت معلم حرفه ای» از سال 1391 تا کنون اقدام به پذیرش دانشجو در 16 رشته تحصیلی دوره کارشناسی پیوسته نموده است که دانشجومعلمان هر یک از این رشته ها براساس برنامه درسی مصوب  وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ملزم به گذراندن، تعداد واحدهای درسی مشخصی بوده اند. همچنین به استناد تبصره های 2 و 3 ماده 23 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، دانشجومعلمان ملزم به گذراندن 35 واحد دروس «معارف دینی و تعلیم و تربیت اسلامی» و حداقل 8 واحد «کارآموزی» در برنامه های درسی خود هستند. پیش از آنکه دانشجویی در این دانشگاه مشغول به تحصیل شود، ریاست وقت دانشگاه درباره این واحدها از دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی استعلام کرده است و آن دبیرخانه محترم به استعلام دانشگاه برای نحوه گذراندن دروس طی نامه شماره 12358/1 مورخ 20/10/1391 معاون امور کمیسیون ها و تدوین سیاست شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرده است که: «با توجه به اینکه 14 واحد  دروس عمومی معارف (مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی) واحدهای الزامی است و باید حتما گذرانده شود، چنانچه در میان 35 واحد مذکور، واحدهایی مشابه 14 واحد دروس عمومی معارف وجود دارد نیاز به ارائه آنها نیست ولی دروس معارفی غیرتکراری به واحدهای دانشگاه افزوده شود. واحدهای تربیتی و فن دبیری و کارآموزی که در مجموعه 35 واحد دیده شده به سرجمع واحدهای دانشگاه اضافه می شود. بنابراین باتوجه به ماموریت ویژه دانشگاه فرهنگیان ارائه دروس فوق علاوه بر سقف واحدهای مصوب 135 واحدی ایرادی ندارد». بر این اساس، دانشجومعلمان رشته های مختلف باید به شرح جدولی که تقدیم می کنم تحصیل خود را به اتمام می رساندند.

جدول: افزایش واحدهای درسی رشته های دوره کارشناسی دانشگاه فرهنگیان

افزایش	حجم زمانی به ساعت		تعداد واحد درسی		تعداد واحد	رشته	ردیف
درصد	با افزودن	برنامه مصوب	حداقل	حداکثر
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	ارتباط تصویری	1
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	آموزش زبان و ادبیات فارسی	2
74.43	3712	2128	160	176	8+35+ 133	تربیت دبیر زبان انگلیسی	3
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	تربیت دبیر جغرافیا	4
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	دبیری الهیات و معارف اسلامی	5
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	دبیری تاریخ	6
75	3696	2112	159	175	8+35+ 132	تربیت دبیر تربیت بدنی و علوم ورزشی	7
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	دبیر ریاضی	8
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	دبیری زبان و ادبیات عرب	9
72.79	3760	2176	163	179	8+35+ 136	دبیری زیست شناسی	10
75	3696	2112	159	175	8+35+ 132	دبیری شیمی	11
68.75	3888	2304	171	187	8+35+ 144	دبیری علوم اجتماعی	12
75.57	3680	2096	158	174	8+35+ 131	دبیری فیزیک	13
73.33	3744	2160	162	178	8+35+ 135	راهنمایی و مشاوره	14
69.59	3877	2286	170	186	8+35+ 143	علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی	15
69.71	3856	2272	169	185	8+35+ 142	علوم تربیتی گرایش آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی	16
72.97	3757	2173	163	179	متوسط

 

 

باوجوداین، از سال 1392 تاکنون دانشگاه کوشیده است برای به روز رسانی برنامه های درسی به استناد هدف عملیاتی 11 «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» که بر «بازمهندسی سیاست ها و بازتنظیم اصول حاکم بر برنامه درسی تربیت معلم با تأکید بر کارورزی و انطباق سطح شایستگی های حرفه ای معلمان در سطح ملی و جهانی با مقتضیات الگوی برنامه درسی در نظام تعلیم و تربیت و طراحی سیاست های مناسب برای ارتقای شیوه های جذب، تربیت و نگهداشت معلمان در آموزش و پرورش»، تاکید دارد به بازنگری برنامه های درسی تمام رشته های دورۀ کارشناسی پیوسته، اقدام کند. همچنین دانشگاه به منظور کاهش تعداد واحدهای درسی دانشجومعلمان و پاسخگویی به موقع به نیازهای آموزش و پرورش تلاش کرده است تا از طریق رایزنی با «شورای اسلامی شدن دانشگاه ها» و در چارچوب مقررات «شورایعالی برنامه­ریزی آموزشی»، شرایطی را مهیا کند تا بخشی از واحدهای درسی مقرر در اساسنامه کاهش یابد. این رایزنی ها منجر به آن شد که اولا  16 واحد معارف اسلامی عمومی به عنوان بخشی از  35 واحد تعلیم و تربیت اسلامی پذیرفته شد (نامه شماره 12995/93/دش مورخ 26/09/1393 ریاست محترم جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی) و ثانیا سقف واحدهای درسی دوره های کارشناسی پیوسته دانشگاه براساس «معماری کلان برنامه درسی تربیت معلم جمهوری اسلامی ایران» (مصوب جلسه 869 مورخ 28/09/1394  شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغی طی نامه شماره 268573/21/2 مورخ 15/12/1394 دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ) 150 واحد درسی تعیین گردید.

طی سه سال گذشته دانشگاه با همکاری گسترده اعضای هیات علمی و مدرسان خود و سایر دانشگاه های کشور (که جمعیت آنان بالغ بر 200 نفر است و اسامی کامل این افراد در پیوست برنامه­های بازنگری شده ذکر شده است) موفق شده است تمامی برنامه های درسی 16 رشته دوره کارشناسی پیوسته را بازنگری کند و یک رشته را در سال 1393 و پانزده رشته دیگر را طی سال 1395 به تصویب شورای عالی برنامه­ریزی آموزشی برساند.

 

دو سوم واحدهای درسی مربوط به دروس تخصصی و تخصصی-تربیتی (PCK)

 

پرسش هایی از جانب دانشجویان مطرح شده که در میان واحدهای پیش بینی شده  تعداد کمی به دروس تخصصی اختصاص داده شده است؛ که پاسخگوی نیاز رشته تخصصی آنان نیست. نظر شما در این خصوص چیست؟

توجه به این موضوع حائز اهمیت است که دوره­های آموزشی دانشگاه فرهنگیان، دوره «معلمی» است؛ نه کارشناسی صرف. موضوع تربیت معلم حرفه­ای در دانشگاه فرهنگیان از طریق آموزش میان رشته­ای و ارائه 150 واحد درسی (و نه آموزش تفکیکی و چندرشته ای) دنبال می­شود. لازم به ذکر است از 150 واحد درسی، حدود دو سوم واحدهای درسی مربوط به دروس تخصصی و تخصصی-تربیتی (PCK) و یک سوم آن دروس عمومی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دروس معارف اسلامی و دروس تعلیم و تربیت اسلامی است. این بدان معناست که برنامه های درسی تازه‎ای بر اساس رویکرد جدید به تربیت معلم، طراحی شده است و در مقایسه با برنامه های درسی دبیری دهه شصت و هفتاد هجری، واحدهای درسی متفاوتی را ارائه می کنند. اینکه گفته شود واحد تخصصی کمتری آموزش داده می شود باید مرجع مقایسه روشن باشد. برای مقایسه یا باید به برنامه های دبیری دهه شصت ارجاع داد و یا به برنامه های دوره کارشناسی رشته های هم نام. هیچکدام از این دو نمی تواند مرجع قابل قبولی برای مقایسه باشد. اما ما باور داریم که آنچه دنبال می شود، الگویی نیست که همه متخصصان تربیت معلم آن را تایید کنند بلکه الگویی است که تربیت معلم ایران برای دوره گذار از برنامه های دهه شصت و هفتاد به قرن جدید هجری انتخاب کرده است. دانشگاه متعهد است بر اساس مصوبات گروه هماهنگی برنامه ریزی تربیت معلم از سال 1396 کار تولید برنامه درسی بر اساس نیازهای مدرسه ای وزارت آموزش و پرورش را آغاز کند و در این اقدام تازه بر تربیت معلم چندمهارتی در تولید برنامه درسی متمرکز باشد.

همچنین باید شرح دهم که ابلاغ برنامه های درسی بازنگری شده پس از پذیرش دانشجومعلم در رشته های مختلف انجام شد و دانشگاه فرهنگیان با کسب مجوز از گروه هماهنگی برنامه ریزی تربیت معلم و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (نامه شماره 121890/2 مورخ 10/06/1395 معاونت  محترم آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که پیوست می باشد) و برای ضایع نشدن حقوق دانشجومعلمان، اقدام به اجرای برنامه های درسی بازنگری شده و معادلسازی دروس گذرانده شده از برنامه درسی قبلی با واحدهای درسی برنامه درسی بازنگری شده نمود. این موضوع نیازمند معادلسازی واحدهای درسی بود و چنین کاری انجام شد. نکته قابل توجه در معادلسازی دروس، گذراندن بخش های الزامی برنامه های درسی شامل 22 واحد دروس عمومی (16 واحد معارف اسلامی+ 8 واحد عمومی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) و 27 واحد الزامی اساسنامه (19 واحد تعلیم و تربیت اسلامی + 8 واحد کارورزی) و واحدهای تخصصی است که در همه حال قطعی می باشد و چگونگی آن بر اساس بخشنامه شماره 300/3283/5000 ابلاغ شده است.

 

*دانش آموختگی 13 هزار دانشجو معلم در شهریور و 8هزار در بهمن 1395

یعنی دانشگاه توانسته زودتر از آنچه در برنامه پذیرش دانشجومعلمان پیش بینی شده بود، آنان را دانش‎آموخته کند؟ یعنی شما زودتر از برآوردهای آموزش و پرورش، نیروی انسانی به آنها تحویل داده‎اید؟

بله. اصل موضوع همین است. ما در سال 1393 با آینده‎شناسی متوجه این موضوع شدیم که اگر بر اساس پیش بینی دانشگاه به طور عادی به ارائه دروس ادامه دهیم، تقریبا هیچ ظرفیت پذیرشی برای سال 1395 نداریم. باید چاره ای می اندیشیدیم. به همین علت به سراغ وزارت آموزش و پرورش رفتیم و نیازهای نیروی انسانی آن برای مهر سال 1395 را احصاء کردیم و بر اساس آن شرایطی را ایجاد نمودیم که با برگزاری دو دوره تابستانی، بیش از 13 هزار دانشجومعلم آموزگاری را یکسال زودتر از برآوردهای اولیه وارد بازار کار کنیم. در این مسیر هم وزارت آموزش و پرورش و هم وزارت علوم، تحقیفات و فناوری با دانشگاه همکاری و مساعدت کردند و کاری انجام شد که دارای نفع سه جانبه بود: اول دانشجومعلمان زودتر وارد کار شدند، دوم آموزش و پرورش توانست با حضور نیروی انسانی آموزش دیده به رفع نیازهای خود اقدام کند و سوم دانشگاه فرهنگیان بیش از ده هزار نفر ظرفیت برای پذیرش دانشجوی جدید پیدا کرد.

 ما با رعایت ضوابط مربوط به معادلسازی واحدهای درسی و در نظر گرفتن اقتضائات آموزش و پرورش، توانستیم در شهریور ماه سال 1395 حدود 13 هزار نفر و در بهمن ماه سال 1395 حدود 8 هزار نفر را با رعایت الزامات قانونی و اساسنامه ای فارغ التحصیل کنیم. این در حالی است که دانشجومعلمان این دانشگاه در بهمن ماه 1391 شروع به تحصیل کرده اند و مطابق پیش بینی هنگام پذیرش، باید در مهر ماه 1396 تحصیل خود را به پایان می­رساندند. تمامی دانشجومعلمان رشته آموزش ابتدایی و برخی از دانشجومعلمان سایر رشته ها موفق شدند با برنامه ریزی حساب شده دانشگاه، دوره تحصیلی خود را طی هفت نیمسال به انجام رسانند و سایر دانشجومعلمان نیز طی هشت نیمسال دوره را به اتمام رساندند.

این موضوع از دو جهت نیازمند تامل دلسوزانه و خردمندانه جامعه امروز است: اول آنکه کوتاه شدن دوره تحصیلی این گروه منجر به آن شد تا این گروه یکسال زودتر از زمان پیش بینی شده به عرصه کار وارد شوند و با ورود به عرصه اجتماعی، نیازهای رو به گسترش آموزش و پرورش را پاسخ دهند.

دوم آنکه این موضوع در تبعیت از فرمایش مقام عظمای ولایت معنا می یابد که بر اقتصاد مقاومتی تاکید فرموده اند. برآورد مالی نشان می دهد صرفه جویی مادی ناشی از این اقدام بیش از 500 میلیارد تومان بوده و البته ارزش کیفی ورود دانش آموختگان این دانشگاه به فرایند آموزش و پرورش کشور نیز غیرقابل محاسبه است.

 

*معاونان آموزشی منبع اصلی اطلاعات معتبر برای تصمیم‎گیری‎های آموزشی*

مطلع شدیم که نشست سال جاری معاونان آموزشی پردیس‎ها به زودی برگزار می شود. معاونت آموزشی با چه منظوری به برگزاری این نشست‎ها اقدام می‎کند و موضوعات این نشست چیست؟

معاونان آموزشی، فرهنگی و پژوهشی پردیس‏های دانشگاه اولا یکی از گروه‏های اصلی حوزه معاونت آموزشی در فعالیت‎های صف محسوب می‎شوند و در عین حال دارای مسئولیت سه‎گانه آموزشی، پژوهشی و فرهنگی هستند. معاونت آموزشی از جهات متعدد به گفتگوی با این گروه ارجمند نیاز دارد: اولا این عزیزان به طور مستقیم با واقعیت‎های آموزش سروکار دارند و منبع اصلی اطلاعات معتبر برای تصمیم‎گیری‎های آموزشی محسوب می‎شوند، ثانیا آنان به واسطه توان علمی و مواجهه عملی با واقعیات آموزش، مهم‎ترین گروهی هستند که می‏توانند به نقادی رویکردها و سیاست‎های آموزشی دانشگاه اقدام کنند و ثالثا آنان موثرترین گروهی از مدیران محسوب می‎شوند که می‎توانند به درخواست‎ها و بخشنامه‎های معاونت آموزشی عمل کنند. به همین علت، گفتگو درباره مواضع و نظرات هم یکی از اهداف برگزاری این نشست‎هاست. در این نشست در باره تمام موضوعاتی بحث می شود که در ابتدای گفتگو به آنها اشاره کردم؛ از جمله: برنامه عملیاتی حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی، معادل سازی و تطبیق واحدهای درسی، برگزاری دوره تابستانی، تمهید امور و برنامه ریزی و برگزاری دوره مهارت آموزی، اجرای دوره های آموزش تخصصی تابستانی آموزشگران، آماده سازی پرونده بیش از 15000 نفر دانشجومعلم برای دانش آموختگی، برگزاری دوره های ویژه مدیران میزبان نومعلمان دانشگاه، فراخوان و گفتگوی با نومعلمان دانش آموخته سال 1395، پیگیری امور دوره های تحصیلات تکمیلی، پیگیری امور اجرای دستورالعمل تطبیق وضعیت مدرسان و تمهید امور ماموران آموزشی و موارد دیگر.

 

*پیگیری اجرای تطبیق وضعیت مدرسان به اعضای هیئت علمی و امور آموزشگران تمام وقت*

در آخر اشاره ای هم به وضعیت اعضای هیئت علمی دانشگاه میفرمایید  که به چه صورت است؟

این موضوع برای ما همیشه دارای اولویت اول را دارد؛ چه شما آن را در ابتدا بپرسید چه در انتها. اعضای هیات علمی و مدرسان از سویی بزرگترین سرمایه دانشگاه هستند و از سویی بزرگترین گروهی هستند که همکار اصلی حوزه معاونت آموزشی محسوب می شوند و این معاونت به اتکای همت آنان، برنامه های مورد نظر را برای اعتلای دانشگاه دنبال می کند. ما وظیفه داریم برای دغدغه های آنان ارزش قایل باشیم و از نظرات و راهنمایی های آنان بهره بگیریم. من از همین تریبون، ارادت قلبی خودم را به همه آنان تقدیم می کنم. آنان طی دو سال تحصیلی گذشته با پذیرش مسئولیت تدریس در دوره تابستانی (1394 و 1395) و دوره مهارت آموزی، کمک بزرگی به دانشگاه کردند و در اتمام تحصیل زودتر از موعد دانشجومعلمان به میزان متوسط بیش از یک نیمسال نقش مهمی داشتند و و توانستند در عمل به فرمان مقام معظم رهبری در ارتباط با قتصاد مقاومتی پاسخ گویند. در تابستان جاری نیز در استمرار همان رویکرد، برای اتمام پروژه تنظیم تحصیل دانشجومعلمان از مهرماه و دانش آموختگی زودتر از موعد دانشجومعلمان ورودی 1392 و 1393 و اجرای دوره مهارت آموزی، همت خواهند کرد. من دست همه آنان را به گرمی می فشرم و سر تعظیم در پیشگاه همت بلندشان فرود می آورم و به همه آنان خداقوت می گویم.

ما برای دو موضوع مهم اعضای هیات علمی و مدرسان دانشگاه تلاش می کنیم: اول پیگیری و اجرای کردن موضوع بسیار مهم مربوط به مدرسان یعنی اجرای دستورالعمل وزیر محترم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تطبیق وضعیت مدرسان به عضو هیات علمی است و دوم پیگیری برخی امور روزمره آموزشگران تمام وقت دانشگاه. ما در ارتباط با دستورالعمل، از سویی به بررسی و ارسال پرونده کسانی که دارای شرایط دستورالعمل هستند مشغول هستیم و از سوی دیگر فرایند گفتگوی خود با مدیران محترم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را دنبال می کنیم. امیدواریم که این موضوع منجر به دستاوردی قابل قبول برای تمامی مدرسان دانشگاه شود و ما شاهد رضایت بیشتر آنان باشیم.

در موضوع دوم یعنی پیگیری امور روزمره آموزشگران تمام وقت دانشگاه، جند موضوع در دستور کار قرار دارد: اول پیگیری اعطای دو پایه استحقاقی اعضای هیات علمی تطبیقی است که این معاونت درخواست آن را در بهمن سال 1395 تقدیم ریاست محترم دانشگاه کرده است ولی تاکنون نتیجه آن حاصل نشده است. این موضوع با هدف ایجاد فرصت جهت انطباق اعضا با آیین نامه ترفیع دنبال می شود که به تایید ریاست محترم دانشگاه نیز رسیده است. دوم پیگیری موضوع پرداخت ضریب سختی کار است که سال گذشته در برنامه عملیاتی این معاونت ذیل راهکار افزایش انگیزه و رضاعیت شغلی اعضای هیات علمی دانشگاه وارد شد و ضمن آنکه به تصویب هیات رئیسه محترم رسید اما در عمل با مشکلاتی مواجه گردید. سوم موضوع آموزش های تخصصی اعضای هیات علمی است. این موضوع برای اموزش باکیفیت لازم است و همکاران محترم دانشگاه باید به طور مستمر از آن برخوردار باشند. دوره های آموزشی متعددی برای سال جاری پیش بینی کرده ایم که اعضای محترم از آنها بهره مند خواهند شد. چهارم پیگیری امور جاریه اعضای هیات علمی به روشهای سهلتر و دقیق تر است. ما قصد داریم با همکاری سایر معاونت ها، اعطای ترفیع،  محاسبه خدمت موظف و حق التدریس را از طریق سامانه های الکترونیکی دنبال کنیم.

 

خیلی ممنونم آقای دکتر. خیلی مفصل و شفاف به ذکر موضوعات و پدیده های دانشگاه پرداختید. اینکه مطالبی را گفتید که تا به حال از زبان شما نشنیده بودیم، موجب خرسندی است. امیدواریم که این مطالب در معرفی بهتر فعالیت های حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تمیلی مفید باشد.

من هم از حوصله شما و فرصتی که به من داده شد، سپاسگزارم. این مطالب را به زبانهای مختلف و البته با رسانه های گوناگون، قبلا هم گفته ام. اکنون فرصت را غنیمت می شمارم و به همه دانش آموزانی که پس از کوشش بسیار طی روزهای گذشته در کنکور شرکت کردند، خداقوت می گویم و از آنان برای تحصیل در فرهنگیان دعوت می کنم. دانشگاه فرهنگیان می تواند شعار خود را «اشتغال و کارِ همزمان» قرار دهد. کسانی که وارد این دانشگاه شوند، علاوه بر آنکه به یکی از شغل های بسیار مهم حیات اجتماعی وارد می‎شوند، در عین حال از ابتدای تحصیل خود به استخدام آموزش و پرورش درمی‎آیند و علاوه بر تحصیل رایگان و شبانه روزی، مقرری ماهانه کارآموزی هم دریافت می کنند. دانشگاه فرهنگیان افتخار داشته است طی سالهای گذشته میزبان جمع کثیری از دارندگان رتبه های زیر هزار کنکور سراسری باشد و البته در تلاش بوده است تا کیفیت برنامه های درسی و آموزش خود را بهبود بخشد. ما آماده پذیرش کسانی هستیم که شغل معلمی را به عنوان پیروی پیامبران برگزیده‎اند. دانشگاه فرهنگیان تنها مرجع تخصصی تربیت حرفه‎ای معلم در ایران است و امیدوار است با ورود دانش آموزان علاقمند به حرفه معلمی، به رسالت تربیت معلم کمک کند.